Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (ISUBÜ) Yalvaç Meslek Yüksekokulu’nda görev yapan Doç. Dr. Özbay, çevre ekonomisi alanında dünya literatürüne yön verecek nitelikte bir akademik çalışmaya imza attı. “Optimal Turning Points of Sustainability: New Curves for a Green Future in BRICS-T Countries” başlıklı makalesiyle Özbay, çevresel sürdürülebilirlik alanında iki yeni hipotez ortaya koydu: “Optimal Turning Points” ve “Renewable Energy Capacity Curve”.
Çalışma, yenilenebilir enerjiye geçişin her koşulda olumlu sonuç vermediğini; çevresel sürdürülebilirlik ve ekonomik büyüme açısından asıl belirleyici unsurun doğru zamanlama ve uygun politika bileşimi olduğunu bilimsel olarak kanıtlıyor.
30 Yıllık Anlatıya Yeni Bir Yaklaşım
Doç. Dr. Özbay’ın çalışması, yaklaşık otuz yıldır çevre ekonomisinin temel anlatısı haline gelen Environmental Kuznets Curve (EKC) modeline önemli eleştiriler getiriyor. EKC’ye göre gelir arttıkça çevresel bozulma önce artar, belirli bir gelir seviyesinden sonra ise azalmaya başlar. Bu modelde yenilenebilir enerji “yardımcı değişken” olarak kabul edilir ve çevresel dönüm noktası sabit kabul edilir.
Özbay’ın araştırması ise bu üç temel varsayımı kökten değiştiriyor. Buna göre:
Çevresel dönüşüm tek bir eğriyle değil, üç etkileşimli eğriyle açıklanmalı: Yenilenebilir Enerji Kapasitesi Eğrisi, Çevresel Kuznets Eğrisi ve Doğal Yük Kapasitesi Eğrisi.
Yenilenebilir enerji artık “yardımcı” değil, zamanı belirleyen anahtar değişken hâline geliyor.
Dönüm noktası sabit değil, optimize edilebilir bir süreç olarak tanımlanıyor.
Bu yaklaşım, çevre ekonomisinde statik denge paradigmasından dinamik optimizasyon paradigmasına geçiş anlamına geliyor.
Bilimsel ve Politik Düzeyde Devrim Niteliğinde
Çalışma, yalnızca kuramsal değil, aynı zamanda politika düzeyinde de yeni bir bakış açısı sunuyor. Doç. Dr. Özbay, “Yenilenebilir enerji bile yanlış zamanda uygulanırsa, doğru bir politikanın yanlış versiyonuna dönüşebilir.” diyerek çevre politikalarında zamanlama ve sıralama kavramlarının önemine dikkat çekiyor.
Bu perspektif, çevre politikalarını “yeşil teknolojiye geçelim mi?” sorusundan “Hangi dönüm noktasında, hangi sırayla geçmeliyiz?” sorusuna yönlendiriyor. Böylece çevre politikalarının yalnızca ahlaki değil, stratejik temeller üzerine kurulması gerektiği vurgulanıyor.
Yeni Bir Bilimsel Dil: Temporal Sustainability Paradigm
Çalışma, “çevresel sürdürülebilirlik” kavramını niceliksel bir durumdan çıkarıp zamansal etkileşimli bir süreç olarak tanımlıyor. Bu yaklaşım, literatürde “temporal sustainability paradigm” olarak adlandırılabilecek yeni bir bilgi biçimini ortaya koyuyor.
Bilimsel Devrimin Koşullarını Sağlayan Bir Çalışma
Bilim tarihinde bir çalışmanın devrim niteliğinde kabul edilmesi için üç koşul aranır:
Yeni bir kuramsal dil oluşturması,
Mevcut ölçütleri yetersiz kılması,
Yeni bir normatif çerçeve önermesi.
Doç. Dr. Özbay’ın çalışması bu üç koşulu da karşılıyor. “Optimal Turning Points” kavramıyla yeni bir kuramsal dil geliştiriyor, EKC modelini yetersiz hale getiriyor ve yenilenebilir enerjiye “doğru zamanda geçiş” yaklaşımıyla yeni bir normatif çerçeve sunuyor.
Sonuç olarak, ISUBÜ Yalvaç MYO akademisyeni Doç. Dr. Özbay’ın bu çalışması, çevre ekonomisi literatüründe paradigma değişimi yaratma potansiyeline sahip bir bilimsel devrim niteliği taşıyor.
Değerli hocamızı tebrik ediyor, çalışma ve başarılarının devamını diliyoruz.